Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Birleşmiş Milletler'in uluslararası kamu sağlığı ile ilgilenen uzman kuruluşudur. 7 Nisan 1948 tarihinde kurulmuştur ve öncelikli görevi Birleşmiş Milletler sistemi içerisinde uluslararası sağlığı yönlendirmek ve koordine etmektir. WHO tüm insanlar için mümkün olan en yüksek sağlık düzeyinin temini için hükümetlerle ve diğer paydaşlarla birlikte çalışmaktadır. Kuruluşundan bu yana, çiçek hastalığının ortadan kaldırılmasında lider bir rol oynamıştır. Mevcut öncelikleri arasında, HIV / AIDS , Ebola , sıtma ve tüberküloz başta olmak üzere bulaşıcı hastalıklarla mücadele ; bulaşıcı olmayan hastalıkların etkilerinin azaltılması; cinsel ve üreme sağlığı , gelişme ve yaşlanma; beslenme, gıda güvenliği ve sağlıklı beslenme; iş sağlığı; madde bağımlılığı; ve raporlama, yayınlar ve ağ oluşturma faaliyetlerinin gelişimini yönlendirmek yer almaktadır.
WHO Anayasasında Örgütün, hedefinin " herkesin mümkün olan en yüksek sağlık düzeyine erişmesi" olduğunu belirtmektedir. WHO, anayasasında tanımlandığı şekilde görevlerini yerine getirmektedir. Bunlar ;
(a) Uluslararası halk sağlığı konusunda yönlendirici ve koordinasyon otoritesi olarak hareket etmek,
(b) Gerekli görüldüğü takdirde, Birleşmiş Milletler, uzman kuruluşlar, kamusal sağlık kuruluşları, profesyonel gruplar ve bu gibi diğer kuruluşlarla etkin işbirliği kurmak ve sürdürmek,
(c) Talep olduğunda sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesinde hükümetlere yardımcı olmak,
(d) Teknik destek vermek ve acil ihtiyaç durumunda hükümetlerin talep ve kabul etmeleri halinde gerekli yardımda bulunmak,
(e) Birleşmiş Milletlerin talebi üzerine vesayet altındaki bölge halkı gibi özel gruplara
sağlık hizmetleri ve tesislerinin temini yada temininde yardımcı olmak,
(f) İhtiyaç halinde, epidemiyolojik ve istatistik de dahil olmak üzere, gerekli olabilecek idari ve teknik hizmetleri kurmak ve sürdürmek,
(g) Salgın, endemik ve diğer hastalıkların ortadan kaldırılması için çalışmaları teşvik etmek ve ilerletmek
(h) Kaza sonucu yaralanmaların önlenmesi için gerektiğinde diğer ihtisas kuruluşlarıyla işbirliğini desteklemek
(i) Gerekli durumlarda diğer uzmanlaşmış kurumlarla işbirliği yaparak beslenme, barınma, temizlik, dinlenme, ekonomik veya çalışma koşulları ve çevresel hijyene ilişkin diğer hususların iyileştirilmesini teşvik etmek
(j) Sağlığın ilerlemesine katkıda bulunan bilimsel ve profesyonel gruplar arasında işbirliğini teşvik etmek,
(k) Uluslararası sağlık konularına ilişkin sözleşmeler, sözleşmeler ile düzenlemeler önermek, tavsiyelerde bulunmak ve Örgütün amaçları kapsamında bulunan olabilecek diğer görevleri yerine getirmek,
(l) Anne ve çocuk sağlığını ve refahını teşvik etmek ve değişen çevreyle uyum içinde yaşama yeteneklerini güçlendirmek,
(m) Bilhassa insan ilişkilerinin uyumu etkileyenler olmak üzere zihinsel sağlık alanındaki faaliyetlerin teşvik edilmesi,
(n) Sağlık alanında araştırmalar yapmak ve yürütmek,
(o) Sağlık, tıp ve ilgili uzmanlıklarda öğretim ve eğitim standartlarının geliştirilmesini teşvik etmek,
(p) Gerektiğinde diğer uzman kuruluşlarla işbirliği içinde hastane hizmetleri ve sosyal güvenlik dahil olmak üzere halk sağlığı ve tıbbi bakımı etkileyen idari ve sosyal teknikleri koruyucu ve iyileştirici yönleriyle çalışmak ve raporlamak,
(q) Sağlık alanında bilgi, tavsiye ve yardım temini;
(r) Sağlıkla ilgili konularda bütün halkın bilinçli olduğu bir kamuoyu oluşturulmasına yardımcı olmak,
(s) Hastalıklar, ölüm sebepleri ve halk sağlığı uygulamaları gibi gerekli uluslararası terimler dizinlerinin oluşturulması ve gözden geçirilmesi,
(t) Gerektiğinde teşhis prosedürlerinin standartlaştırılması,
(u) Gıda, biyolojik, farmasötik ve benzer ürünlere ilişkin uluslararası standartların geliştirilmesi, oluşturulması ve teşvik edilmesi,
(v) Genel olarak Örgütün hedeflerine ulaşması için gerekli bütün faaliyetlerde bulunmak.
Sağlık Politikası
WHO, devlet sağlığı politikasını iki amaç ile ele almaktadır: Birincisi, "sağlık eşitliğini arttıran ve yoksul, cinsiyete duyarlı ve insan hakları temelli yaklaşımları bütünleştiren politikalar ve programlar aracılığıyla sağlığın sosyal ve ekonomik belirleyicilerinin ele alınması" ve ikinci olarak "daha sağlıklı bir çevreyi teşvik etmek, ilk aşama korunmayı güçlendirmek ve tüm sektörlerde kamu politikalarını etkilemek ve böylece sağlığa yönelik çevresel tehditlerin temel nedenlerine eğilmek"
Kuruluş, üye devletlerin sağlık politikası seçeneklerini bilgilendirmek için kanıta dayalı araçların, normların ve standartların kullanımının geliştirilmesini ve teşvik edilmesini desteklemektedir. Uluslararası Sağlık Düzenlemelerinin uygulanmasını denetler ve bir dizi tıbbi sınıflandırma yayınlar; Bunlardan üçü, "Referans Sınıflandırma" kabul edilmiştir.: Hastalıkların Uluslararası İstatistiksel Sınıflandırması (ICD), İşlevsellik Engellilik ve Sağlık Uluslararası Sınıflandırması (ICF), ve Sağlık Müdahaleleri Uluslararası Sınıflaması (ICHI). Dünya Sağlık Örgütü tarafından üretilen diğer uluslararası politika çerçeveleri arasında Uluslararası Süt Mamulleri Pazarlama Yönetmeliği (1981 yılında kabul edilmiştir), Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi (2003 yılında kabul edilmiştir) ve Uluslararası Sağlık Personeli İşe Alım Küresel Uygulama İlkeleri (2010 yılında kabul edilmiştir) yer almaktadır.
Faaliyet Tarihçesi ve Öncelikler:
Çiçek hastalığı insanlık tarafından bilinen dünyanın en yıkıcı hastalıklarından birisiydi. Yirmi yılı aşkın bir süredir devam eden çiçek hastalığıyla mücadelenin ardından WHO, 1979'da hastalığın ortadan kaldırıldığını ilan etti -tarihte insanlık çabasıyla ortadan kaldırılan ilk hastalıktır. 1977'de temel ilaçların ilk listesi hazırlandı ve bir yıl sonra "herkes için sağlık" iddialı hedefi ilan edildi. 1986'da WHO, HIV/AIDS konusunda küresel programına başladı. 1998'de WHO Genel Direktörü, WHO'nun kuruluşunun ellinci yıldönümünde çocukların yaşama oranı, bebek ölüm oranını azaltma, yaşam beklentisini artırma ve çiçek hastalığı ve çocuk felci felaketlerle mücadelede Örgütün başarılarının altını çizdi. Ancak, anne sağlığına yardımcı olmak için yapılması gereken daha fazla şey olduğunu belirterek bu alandaki ilerlemenin yavaş olduğunu ifade etmiştir.
1988'de WHO, çocuk felcini ortadan kaldırmak için Küresel Çocuk Felcini Yok Etme Girişimi'ni başlatmıştır.
2000 yılında BM'nin Binyıl Kalkınma Hedefleri formülasyonu ile birlikte Stop TB (Tüberkülozu Durdur) Ortaklığı oluşturuldu. 2001 yılında kızamık hastalığı girişimi oluşturulmuş ve Örgütün 2007 yılına kadar hastalığa bağlı küresel ölümlerin % 68 oranında azalmasına katkısı olduğuna belirtilmiştir. 2002 yılında, mevcut kaynakları iyileştirmek için AIDS, Tüberküloz ve Sıtma ile Mücadele Küresel Fonu hazırlanmıştır. 2006 yılında, Organizasyon, AIDS pandemisi ile savaşmak için küresel bir önleme, tedavi ve destek planının temelini oluşturan dünyanın ilk resmi Zimbabve HIV/AIDS Araç Seti'ni onaylamıştır.
Bulaşıcı Hastalıklar
2012–2013 WHO bütçesi, fonların dağıtımı için 5 alan belirlemiştir. Beş alandan ikisi bulaşıcı hastalıklarla ilgilidir. Birincisi, genel olarak bulaşıcı hastalıkların "sağlık, sosyal ve ekonomik yükünü" azaltmak olup, ikinci alan özellikle HIV / AIDS, sıtma ve tüberküloz ile mücadele olarak belirlenmiştir.
1990 ve 2010 yılları arasında, WHO'nun yardımı, tüberkülozdan ölümlerin sayısında% 40'lık bir düşüşe katkıda bulunmuştur ve 2005'ten beri, 46 milyondan fazla insan tedavi edilmiştir ve DSÖ tarafından savunulan uygulamalarla yaklaşık 7 milyon hayat kurtarılmıştır. Bunlar arasında ulusal hükümetlerin katılımı ve finansmanı, erken teşhis, tedavi standardizasyonu, tüberkülozun yayılımı ve etkisinin izlenmesi ve ilaç arzının stabilize edilmesi yer almaktadır. Ayrıca, HIV / AIDS mağdurlarının tüberküloza karşı savunmasızlığını da kabul etmiştir.
2015 itibarıyla WHO, UNAIDS yapılanmasında çalışmış ve HIV/AIDS'in ekonomik ve sosyal etkileriyle başa çıkmak için toplumun sağlık dışındaki diğer kesimlerini de harekete dahil etmeye çalışmıştır.
Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar
Kalp hastalığı, inme, kanser, diyabet ve kronik akciğer hastalığı ve akıl sağlığı koşulları dahil olmak üzere bulaşıcı olmayan hastalıklar - şiddet ve yaralanmalarla birlikte - dünya çapında tüm ölümlerin % 70'inden fazlasından sorumludur. Bu ölümlerin 10 tanesinden sekizi, düşük ve orta gelirli ülkelerde görülmektedir. WHO' nun öncelikli alanlarından bir diğeri ise "hastalık, sakatlık ve kronik bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklanan erken ölümler, ruhsal bozukluklar , şiddet ve yaralanmalar ve görme bozukluğu " nun önlenmesi ve azaltılmasıdır.
Çevre Sağlığı
WHO, 2012 yılında sağlıksız bir ortamda yaşama veya çalışmanın sonucu olarak 12,6 milyon insanın öldüğünü tahmin etmektedir - bu, toplam küresel ölümlerin 1/4'nün üzerindedir. Hava, su ve toprak kirliliği, kimyasal maruziyet, iklim değişikliği ve ultraviyole radyasyon gibi çevresel risk faktörleri, 100'den fazla hastalık ve sakatlığa katkıda bulunmakta ve bir dizi kirlilikle ilgili hastalığa neden olabilmektedir.
Yaşam Süreci ve Yaşam Biçimi
WHO, "hamilelik, doğum, yenidoğan dönemi, çocukluk ve ergenlik dahil olmak üzere yaşamın önemli aşamalarında morbidite ve mortaliteyi azaltmak ve sağlığı geliştirmek ve cinsel ve üreme sağlığını geliştirmek ve tüm bireyler için aktif ve sağlıklı yaşlanmayı teşvik etmek" için çalışmaktadır.
Bunun bağlamda "tütün, alkol, uyuşturucu ve diğer psikoaktif maddeler, sağlıksız diyetler ve fiziksel hareketsizlik ve güvenli olmayan cinsiyet kullanımı ile ilişkili sağlık koşulları" için risk faktörlerini önlemeye veya azaltmaya çalışır.
Ayrıca beslenme, gıda güvenliği ve gıda güvenliğini iyileştirmek ve bunun halk sağlığı ve sürdürülebilir kalkınma üzerinde olumlu bir etki yaratmasını sağlamak için çaba sarfetmektedir.
Cerrahi Ve Travma Bakımı
WHO trafikle ilgili yaralanmaları azaltmak için yol güvenliğini teşvik etmektedir. WHO, acil ve temel cerrahi bakım, travma bakımı, ve güvenli cerrahi de dahil olmak üzere cerrahi girişimlerde de çalışmıştır. WHO Cerrahi Güvenlik Kontrol Listesi hasta güvenliğini artırma çabalarında dünya çapında kullanılmaktadır.
Acil Durum Çalışması
Dünya Sağlık Örgütü'nün doğal ve insan kaynaklı acil durumlardaki birincil amacı, üye devletler ve diğer paydaşlarla "kaçınılmaz hayat kaybını ve hastalık ve sakatlık yükünü azaltmak" için koordine etmektir.
WHO, 5 Mayıs 2014'te çocuk felcinin yayılmasının dünya sağlığı açısından bir aciliyet olduğunu açıklamıştır - Asya, Afrika ve Orta Doğu'daki hastalığın salgınları "olağanüstü" olarak kabul edilmiştir.
8 Ağustos 2014'te, WHO, Ebola'nın yayılmasının bir halk sağlığı aciliyeti olduğunu beyan etmiştir; Gine'de başlamış olduğuna inanılan bir salgın, Liberya ve Sierra Leone gibi diğer yakın ülkelere yayılmıştı. Batı Afrika'daki durum çok ciddi kabul edilmiştir.
Halk Sağlığı Eğitimi Ve Eylemi
Dünya Sağlık Günü, her yıl 7 Nisan'da Dünya Sağlık Örgütü'nün kuruluş yıldönümünde kutlanmaktadır. Kuruluş her yıl, Dünya Sağlık Günü ve diğer kutlamalarda sağlığa katkısı olan özel bir konuyu ele almaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından işaret edilen diğer resmi küresel halk sağlığı kampanyaları Dünya Tüberküloz Günü, Dünya Bağışıklama Haftası, Dünya Sıtma Günü, Dünya Tütün Günü, Dünya Kan Verme Günü, Dünya Hepatit Günü ve Dünya AIDS Günüdür.
Veri İşleme ve Yayınlar
Dünya Sağlık Örgütü, 70 ülkeden yaklaşık 400.000 katılımcının yer aldığı Dünya Sağlık Araştırması ve 23 ülkede 50 yaş üstü 50.000'i aşkın kişiyi kapsayan Küresel Yaşlanma ve Yetişkin Sağlığı Çalışması (SAGE) dahil olmak üzere çeşitli veri toplama platformları aracılığıyla gerekli sağlık ve iyi yaşam bulgularını sunmaya çalışmaktadır. Ülke Sağlık Bilgi Portalı (CHIP), farklı ülkelerde mevcut olan sağlık hizmetleri hakkında bilgiye erişim noktası sağlamak için geliştirilmiştir. Bu portalda toplanan bilgiler ülkeler tarafından gelecekteki stratejiler veya planlar için öncelikler belirlemek, uygulamak, izlemek ve değerlendirmek için kullanılmaktadır.
WHO, ulusal sağlık sistemlerinin ve sağlık iş gücünün kapasitesini ölçmek ve izlemek için çeşitli araçlar yayınlamıştır. Küresel Sağlık Gözlemevi (GHO), dünyanın dört bir yanındaki sağlık durumlarını izleyerek temel sağlık temaları için veriye erişim ve analizler sağlayan WHO'nun ana portalı olmuştur.
WHO, üye devletlerde Kanıt Bilgilendirilmiş Politika Ağı (EVIPNet) dahil olmak üzere ulusal ihtiyaçlarını ele alan araştırmaları kullanmaya ve üretmeye yönelik kapasitelerin geliştirilmesini teşvik etmektedir.
10 Aralık 2013'te, MiNDbank olarak bilinen yeni bir WHO veritabanı çevrimiçi olmuştur. Veri tabanı İnsan Hakları Günü'nde başlatılmıştır ve insan hakları ihlallerini zihinsel sağlık durumlarına karşı sonlandırmayı amaçlayan WHO'nun QualityRights girişiminin bir parçasıdır. Yeni veri tabanı, zihinsel sağlık, madde bağımlılığı, engellilik, insan hakları ve farklı ülkelerde uygulanan farklı politikalar, stratejiler, yasalar ve hizmet standartları hakkında çok sayıda bilgi sunmaktadır. Ayrıca önemli uluslararası belgeler ve bilgi içermektedir. Veritabanı, ziyaretçilerin WHO üye devletlerinin ve diğer ortakların sağlık bilgilerine erişmesine izin verir. Kullanıcılar politikaları, yasaları ve stratejileri gözden geçirebilir ve akıl sağlığı alanındaki en iyi uygulamaları ve başarı öykülerini araştırabilmektedirler.
Türkiye İle İlişkileri :
WHO Türkiye Ülke Ofisi 1959'da Ankara'da kurulmuştur. Ofis, Türkiye'de WHO teknik işbirliğinin merkez noktasıdır. WHO ülke ekibi, sağlık sistemleri ve halk sağlığı, acil durum hazırlıklı olma ve eylem, bulaşıcı olmayan hastalıklar ve yaralanmaların önlenmesi konularında uzman kişiler dahil olmak üzere 25 kişiden oluşmaktadır.
Resmi web sitesi: https://www.who.int