Balıkçılıkla İlgili Uluslararası Kuruluşlar


AKDENİZ GENEL BALIKÇILIK KOMİSYONU (GFCM)

 GENERAL FISHERIES COMMISSION FOR THE MEDITERRANEAN

Kuruluş Tarihi        :20 Şubat 1952
Merkez                 :Roma, İtalya
İcra Direktörü         :Abdellah Srour
Resmi Dili         :İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Arapça
Üyeler                 :23 ülke ve AB; (Arnavutluk, Bulgaristan, Cezayir, Fas, Fransa, Hırvatistan, İtalya, İspanya, İsrail, Japonya,  Karadağ, Kıbrıs, Libya, Lübnan, Malta, Monako, Mısır, Romanya,  Suriye, Yunanistan, Tunus, Türkiye ve Avrupa Birliği)

Genel Bilgi

GFCM,  FAO Anayasası'nın 14. Maddesi altında kurulmuş bir Bölgesel Balıkçılık Yönetimi Kuruluşu (RFMO) olup GFCM'i kuran anlaşma 24 Eylül 1949 tarihinde FAO Roma Konferansı'nda onaylanmış ve 20 Şubat 1952 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 1963, 1976 ve 1997 tarihlerinde tadil edilen kurucu anlaşma, değişen dünyanın ihtiyaçlarına cevap verebilmek için güncellenmiştir. Bu güncellemeler sonucunda, çalışmalarına 1952 yılında Konsey olarak başlayan GFCM, 1997 yılında Komisyon'a dönüşmüştür. GFCM Kurucu Anlaşmasını ve eklerini yeniden düzenlemek için en son 2012 yılında başlayan süreç 2015 Mayıs ayında sonuçlanmıştır.

GFCM'nin temel hedefi; görev alanındaki deniz kaynaklarının iyi kullanımını, rasyonel yönetimini, korunmasını ve geliştirilmesini ve bunun yanı sıra su ürünlerinin sürdürülebilir gelişmesini sağlamaktır.

GFCM'nin 23 ülke ve AB'den oluşan 24 üyesi bulunmaktadır. Üyeler her yıl bütçesine katkı sağlayarak GFCM'i finanse etmektedir. Bu komisyonun üyeliği Akdeniz'e kıyısı olan ülkelere, bölgede görev yapan bölgesel kuruluşlara ve GFCM görev alanında balıkçılık yapan diğer devletlere açıktır. Komisyon'un resmi dilleri Arapça, Fransızca, İngilizce ve İspanyolcadır.

1963, 1976 ve 1997 tarihlerinde tadil edilen GFCM Kurucu Anlaşması, değişen dünyanın ihtiyaçlarına cevap verebilmek için güncellenmiştir. GFCM'nin son yeniden yapılanma süreci ise 14-19 Mayıs 2012 tarihlerinde gerçekleştirilen GFCM'nin 36. Komisyon Toplantısında gündeme getirilmiştir. 2013 yılında GFCM'nin yeniden yapılandırılmasına ilişkin konuları görüşmek üzere 10-17 Mayıs tarihlerinde Görev Gücü 2. Toplantısı ve Komisyon 37. Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantılarda GFCM Sekretaryası tarafından GFCM Anlaşması'na göre GFCM görev alanının Karadeniz'i ve bağlayan suları da içerdiği belirtilmiştir. Söz konusu toplantıda Türk heyeti GFCM'nin Karadeniz ile ilgili sürdürmekte olduğu faaliyetler konusunda Türkiye'nin çekinceleri ifade etmiştir. Ayrıca Türkiye tarafından GFCM'nin yenilenme sürecinde güçlenmesine sıcak bakıldığı belirtilerek balıkçılık alanında daha güçlü yönetim şekillerine duyulan ihtiyaç vurgulanmıştır. Ancak GFCM'nin yeniden yapılanma sürecinin Karadeniz'e kıyısı olan bütün ülkeleri içermesi gerektiğinin altı çizilmiştir.

2014 yılında GFCM Antlaşması'nın yeniden düzenlenmesine ilişkin olarak 38. Komisyon Toplantısından önce iki olağandışı toplantı gerçekleştirilmiştir. Bunlardan ilki, 19-21 Şubat 2014 tarihinde gerçekleştirilen GFCM Yasal Çerçeve Tadili Çalışma Grubu Toplantısı'dır. Bahse konu toplantıda değişiklik talep edilen Antlaşma maddeleri üyelerin görüşlerine sunulmuştur. Söz konusu toplantıda AB tarafından GFCM bütçesinin tek yıllık değil çok yıllık bütçeler hazırlanması şeklinde yeniden yapılandırılması teklif edilmiştir. İkinci toplantı ise, 7-9 Nisan 2014 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Toplantı sonucunda Antlaşma'nın hazırlanması konusunda büyük yol kat edilmiş ve 17-23 Mayıs 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen 38. Komisyon Toplantısı sonucunda GFCM Antlaşması kabul edilmiştir.

26-28 Ocak 2015 tarihleri arasında GFCM Usul Kuralları ve Mali Düzenlemelerinin Tadili için Oturumlar Arası Toplantı düzenlenmiştir. Söz konusu toplantıda Usul Kuralları ve Mali Düzenlemelerden GFCM'e yaptırım yetkisi getirebilecek hükümler çıkartılarak bir sonraki toplantıda görüşmek üzere kabul edilmiştir.

25-29 Mayıs 2015 tarihleri arasında gerçekleştirilen GFCM 39. Genel Oturumu'nda ise Yenilenen GFCM Anlaşması'nın Usul Kuralları ve Mali Düzenlemeler kısmı içerisinde yer alan bir önceki toplantıda görüşülen ve üzerinde uzlaşı sağlanamayan maddeler tekrar görüşülerek onaylanmıştır. Böylece 3 yıl süren anlaşma tadil sürecinin sonuna gelinerek Yenilenen GFCM Anlaşması ve ekleri kabul edilmiştir.

GFCM, Gürcistan ve Ukrayna'nın da yeni Antlaşmaya taraf olması için yoğun çaba sarf etmiştir. Gürcistan ve Ukrayna, Akdeniz Genel Balıkçılık Komisyonuna "taraf olmayan ancak işbirliği yapan üye" statüsünde katılım sağlamışlardır.

Bahse konu toplantılarda ülkemiz heyeti tarafından Yenilenen Anlaşma'nın ve eklerinin bundan sonra ülkemiz iç hukukuna göre onaylanma sürecine tabi tutulacağı belirtilmiştir.

GFCM 41. Oturumu 16-20 Ekim 2017 tarihleri arasında Karadağ'ın Budva şehrinde gerçekleştirilmiş olup söz konusu toplantıda Moldova'nın "taraf olmayan ancak işbirliği yapan üye" statüsüne geçme talebi onaylanmıştır. Böylece bu statüdeki ülke sayısı Gürcistan, Ukrayna ve Bosna Hersek ile birlikte 4'e yükselmiştir.

42. Oturum 'da Karadeniz'deki kalkan avcılığını düzenlemek amacıyla Kalkan Yönetim Planı kabul edilmiştir. Kalkan Yönetim Planı 2 aşamalı olarak planlanmış olup ilk aşamada yönetim için mekanizmalar hayata geçirilecek ve IUU balıkçılığın azaltılması için çaba sarf edilecektir, ikinci aşamada ise 2020 yılından sonra etkili olmak üzere tam anlamıyla görev yapan bir plan devreye alınacaktır.

Plan kapsamında 2018-2019 yılı için Karadeniz kıyıdaş ülkelerinin av miktarları belirlenmiştir. Bu miktarlar Çalışma Grubunda tartışmaya ve değiştirilmeye açıktır. Nihai kotalar 2 yılın sonunda belirlenecektir.

AB    Rusya    Gürcistan    Ukrayna    Türkiye    Toplam
114    50             5              101           374         644

Bunun yanı sıra, Karadeniz'de pilot gönüllü kontrol ve denetim programları oluşturulacaktır. 2 yıllık geçiş süresinin sonunda ise bu programlar daimi hale getirilecektir. Bir araştırma programı kurulacak olup SAC bu programdan sorumludur. Bu araştırma programı 2019 yılı sonrasında Komisyon'a raporlama yapacaktır.

Kalkan Yönetim Planı'nda geçmekte olan Karadeniz'de gönüllülük esasına dayalı denetim ve kontrol pilot projesi için ise 18-19 Ocak 2018 tarihlerinde İsoanya'nın Vigo kentinde Avrupa Balıkçılık ve Kontrol Ajansı'nda Karadeniz kıyıdaş ülkeleri ve Avrupa Komisyonu'nun katılımı ile bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Toplantı'da projenin 3 bileşeninden biri olan Karadeniz'de ortak denetim ve kontrol konusunun çok hassas bir konu olduğu vurgulanmış, Karadeniz'deki tüm kıyıdaş ülkelerin Münhasır Ekonomik Bölgelerinin belirli olmasından ve uluslararası su bulunmamasından kaynaklı olarak uygulanamayacağı bu hususun ayrıca Dışişleri Bakanlıklarını da ilgilendireceği belirtilmiştir. Projenin diğer iki bileşeni ise iyi uygulamaların paylaşımı ile eğitim ve kapasite geliştirilmesidir. Bu konularda ülkemiz açısından problem olmadığı dile getirilmiştir. Ayrıca, proje kapsamında Türkiye 20¬21 Mart 2018 tarihinde Ankara'da İyi Uygulamaların Paylaşımı konusundaki toplantıya ev sahipliği yapmayı kabul etmiştir.

Yenilenen GFCM Anlaşması'nın ülkemiz iç hukuku onay süreci ise devam etmektedir. Son olarak, Anlaşma'nın Türkçe tercümesi kontrol için Dışişleri Bakanlığı'na iletilmiştir.

Türkiye GFCM İlişkileri

Ülkemiz GFCM toplantılarına katılım sağlamakta, GFCM içerisinde alınan kararlarda ve bu kararların uygulanmasında hassasiyetle yaklaşım gösteren bir ülkedir. Komisyonun bazı toplantılarına ev sahipliği yapılmaktadır. 27-29 Mart 2017 tarihinde yapılan 10. GFCM Su Ürünleri Yetiştiriciliği Komitesi Toplantısı İzmir'de ülkemiz ev sahipliğinde gerçekleştirilmiştir.

Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü içerisinde, GFCM tarafından Akuakültür Demonstrasyon Merkezi oluşturulmuş olup bu enstitümüzde eğitimler düzenlenmesi kararlaştırılmıştır.  

GFCM 42. Oturumu 22-26 Ekim 2017 tarihleri arasında İtalya'nın Roma şehrinde gerçekleştirilmiş olup söz konusu toplantıda idari ve finansal konular ile yapılması planlanan faaliyetler görüşülmüştür.

11-12 Haziran 2019 tarihleri arasında Fas / Marakeş'te Akdeniz Genel Balıkçılık Komisyonu (GFCM) tarafından ve Avrupa Birliği tarafından mali destek sağlanan "GFCM MedFish4Ever İnisiyatifleri: gelişmeler ve yenilenmiş taahhütler" Konferansına Medfish4ever Deklarasyonu kapsamında gerçekleşen gelişmeleri ele almak amacıyla Akdeniz Ülkeleri ve AB'den Politikacılar, diplomatlar, uzmanlar ve bilim adamları, katılım sağlamıştır. Anılan toplantıya Bakan Yardımcısı düzeyinde ülkemizce katılım sağlanmıştır.

GFCM, 2010 yılında gerçekleştirdiği Bilimsel Danışma Komitesi toplantıları sırasında Bilimsel Danışma Komitesi Alt Komitelerinden Karadeniz'deki bölgesel balıkçılık yönetimini güçlendirecek kısa vadeli çalışma planları istemiştir. GFCM ve Karadeniz ülkeleri arasındaki işbirliğini yeniden canlandırmak üzere hazırlanan çalışmaların üzerine GFCM, 2011 yılında gerçekleştirilen 35. Komisyon Toplantısı sırasında Karadeniz'e özgü ve kalıcı olarak kurulacak Karadeniz Çalışma Grubu (WGBS) oluşturulmuştur. WGBS'nin 2012 yılında gerçekleştirilen ilk toplantısında Karadeniz Bölgesi'nde GFCM çerçevesinde balıkçılık ve su ürünleri yönetimini güçlendirmek için yapılacak çalışma ve projelerin ekosistem yaklaşımı da dâhil edilerek öncelikleri ve stratejileri belirlenmeye çalışılmıştır.

2012 yılında gerçekleşen ilk toplantısından beri WGBS balıkçılık yönetimi konusunda bölge ülkeleri ve GFCM arasındaki işbirliğini artırmaya yönelik çalışmalar yürütmektedir. Bu amaçla, WGBS tarafından bölge ülkelerinin balıkçılık yönetimlerine yönelik öneriler ve tavsiyeler sunulurken bölge içerisinde gerçekleştirilecek projeleri ve ortak çalışmaları da desteklemektedir. WGBS Karadeniz'e kıyısı olan altı ülkeyi de toplantılarına çekebilmesi nedeniyle Karadeniz için büyük bir öneme sahiptir. Çünkü GFCM içerisinde Karadeniz'e yönelik olarak alınacak kararlar ilk önce WGBS'de altı kıyıdaş ülke tarafından tartışılmakta ve sonrasında Komisyon'a sunulmaktadır. WGBS Toplantılarına, GFCM'e üye olan Romanya, Bulgaristan ve Türkiye'nin yanı sıra işbirliği yapan ama taraf olmayan ülke statüsünde olan Gürcistan ve Ukrayna ile gözlemci olan Rusya'nın da katılması çok önemli olup bu platformun Karadeniz balıkçılığında gerçekleştirilebilecek işbirlikleri ve Karadeniz'in çevresel olarak korunması için ne kadar değerli olduğunu gözler önüne sermektedir.


Şekil: GFCM Yetki Alanı 

Resmi web sitesi: http://www.fao.org/gfcm/en/


ORTA ASYA VE KAFKASLAR BÖLGESEL BALIKÇILIK VE SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ KOMİSYONU

 CENTRAL ASIAN AND CAUCASUS REGIONAL FISHERIES AND AQUACULTURE COMMISSION (CACFISH)

Kuruluş Tarihi         :03 Aralık 2010
Merkez                 :Ankara, Türkiye
Başkan                 :Rauf HADJIEV
Resmi Dili         :İngilizce, Rusça
Üyeler                 : 5 Üye - Kırgızistan (3 Mayıs 2010), Ermenistan (3 Aralık 2010), Tacikistan (9 Mart 2010), Türkiye (19 Aralık 2011), Azerbaycan (22 Mart 2014) 

Genel Bilgi

"Orta Asya ve Kafkaslar Bölgesel Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Komisyonu" (CACFish), Bakanlığımız ile FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisi işbirliği çerçevesinde, Orta Asya ve Kafkas ülkeleri arasında doğal su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımına yönelik ortak bir mekanizma kurulması ve su ürünleri ile ilgili deneyimlerin paylaşılması amacıyla, ülkemizin öncülüğü ve başkanlığında FAO Anayasası altında kurulmuş bulunan bir organizasyondur.

CACFish, FAO Anayasasının 14. Maddesi çerçevesinde kurulmuştur. 2009 yılında FAO Konseyi 137. Oturumunda kurulması onaylanmış olup, 03 Aralık 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. CACFish açılış toplantısı 19-21 Aralık 2011 tarihinde İstanbul'da gerçekleştirilmiştir. Komisyon başkanlığı kuruluşundan sonra iki dönem Mülga GTHB Müsteşar Yardımcısı tarafından yürütülmüş olup son yapılan beşinci oturumda başkanlığa Azerbaycan'dan Rauf HADJIEV seçilmiştir. 

CACFish Komisyonuna Ermenistan, Kırgızistan, Tacikistan,  Azerbaycan ve Türkiye olmak üzere beş devlet üyedir. Komisyon'a Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Moğolistan ve Gürcistan gözlemci göndermektedir.

CACFish Sekreterliği, Ankara'da bulunan FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisi (FAO-SEC) tarafından yürütülmektedir. Sekreterlik idari ve bütçe hazırlanması konuları ile beş yıllık çalışma planlarının hazırlanması, yürütülmesi, organizasyonların sağlanması ve diğer konularda görevlidir. Bütçesi 2019 yılı için 180.000 ABD Dolarıdır. En büyük katkı Türkiye tarafından sağlanmaktadır (124.031 ABD Doları /2019). 2015 yılı oturumunda faaliyetler için ilave bütçe araştırılması gündeme gelmiş ve FTPP bütçesinden 100.000 ABD Doları ilave bütçe sağlanmıştır.

CACFish'in bir alt kuruluşu olarak kurulan Teknik Danışma Komitesi (TAC), bilimsel ve teknik tavsiyelerde bulunmak üzere görev yapmaktadır. CACFish'in resmi dili İngilizce ve Rusça'dır. Komisyon Kurallarının XVII. maddesi uyarınca, Komisyon ve alt organlarının raporları İngilizce ve Rusça olarak hazırlanmaktadır. CACFish'e üye ülkeler haricinde bölgede yer alan Rusya Federasyonu, Ukrayna, Gürcistan, İran İslam Cumhuriyeti, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Afganistan, Çin Halk Cumhuriyeti ve Moğolistan'ın katılımı için davet mektupları gönderilmiştir. Ülkelerden bazıları bu komisyon oturumlarına gözlemci ülke olarak katılım sağlamaktadır. Anlaşma kapsamında, FAO veya BM üyesi olan ülkeler diledikleri takdirde gözlemci olarak katılmak için talepte bulunabilmektedir.

2015 yılına kadar her yıl oturum yapılmasına karşılık, son oturumda alınan karar doğrultusunda, 2016 yılından sonrası için iki yılda bir oturum düzenlenmesi karara bağlanmıştır. Komisyonda üye ülkeler birer oy hakkına sahip olup, kararlar oy çokluğu ile alınmaktadır.

Komisyon, ilk toplantısını 19-21 Aralık 2011 tarihinde İstanbul'da gerçekleştirmiştir. Bu toplantıda Komisyon'un Orta Asya ve Kafkaslar bölgesinde hedeflediği misyon, Komisyonun çalışma ilkeleri, bütçe, bölge ülkelerinin beklentileri gibi hususlar öncelikli olarak görüşülmüştür. Komisyon, ikinci toplantısını 16-17 Nisan 2013 tarihinde Duşanbe, Tacikistan'da, üçüncü toplantısını 02-04 Haziran 2014 tarihinde Bakü, Azerbaycan'da,  dördüncü toplantısını 18-20 Mayıs 2015 tarihinde Ulanbatur, Moğolistan'da, beşinci toplantısını 10-12 Ekim 2016 tarihinde Taşkent, Özbekistan'da ve altıncı toplantısını 15-18 Ekim 2018 tarihinde İzmir'de  gerçekleştirmiştir. 2020 yılında yapılacak yedinci toplantıya Tacikistan ev sahipliği yapacaktır.

Komisyonun yapılan bu oturumlarında planlanan faaliyetlere ilişkin bütçesi, beş yıllık çalışma programı kapsamında yapılan faaliyetlerin değerlendirilmesi, Teknik Danışma Komitesi (TAC) tarafından hazırlanan raporların değerlendirilmesi, süregelen faaliyetlerin değerlendirilmesi, üye ve gözlemci ülkelerden gelen taleplerin değerlendirilmesi ve oturum raporunun değerlendirilerek onaylanması hususları görüşülmektedir. Sürdürülebilir su ürünleri kaynakları ve balıkçılık yönetimi hususunda bölge ülkelerinin gelişimine katkı sağlayacak kılavuzlar hazırlanmakta, çalıştaylar düzenlenmekte, veri paylaşımı yapılmakta ve bölgedeki ülke uzmanlarına Türkiye'de eğitim verilerek deneyimler paylaşılmaktadır.

Türkiye'nin önderliğini yaptığı Komisyonun diğer bir önemli görevide, aynı coğrafyayı paylaşan, benzer kültürlere sahip bu ülkeleri aynı ortak zeminde buluşturarak yakınlaşmalarını sağlamasıdır. Özellikle Türkiye'nin lider ülke konumunda olması, toplantıya katılan üye ve gözlemci ülkeleri ortak konular etrafında birleştirici bir güç olarak hareket etmesi ve yine bu ülkelerin her türlü sorunlarına karşılık yapıcı ve kucaklayıcı şekilde davranması, bölge ülkeleri tarafından da takdirle karşılanmaktadır.

Türkiye Cacfish İlişkileri

Komisyonun kuruluşunda etkin rol oynayan Türkiye ile Komisyon arasında kurulduğu günden bu yana yakın ilişkiler söz konusudur. Ülkemiz Komisyonun toplantılarına düzenli olarak katılmakta, planlanan etkinliklerin gerçekleştirilmesinde çok önemli destekler vermektedir. Türkiye'nin su ürünleri yetiştiriciliği ve kaynakların sürdürülebilir kullanımı hususlarında bu zamana kadar elde ettiği deneyim ve başarıların bölge ülkelerine aktarımı sağlanmaktadır. Bu kapsamda, bölge ülkelerindeki balıkçılık alanında uzman personelin belirli dönemler halinde Türkiye'deki su ürünleri araştırma enstitülerinde eğitim almaları sağlanmaktadır. Bu eğitimler, su ürünleri alanındaki güncel gelişmelerin konu bazında aktarımı ve pratik uygulamaların yerinde yapılmasının sağlanmasını amaçlamaktadır. Ayrıca eğitime katılan personel, Türkiye'deki yetiştiricilik tesislerinde fiili uygulamaları sahada gözlemleyerek tecrübelerini artırmaktadırlar. 


Resmi web sitesi: http://www.fao.org/fishery/rfb/cacfish/en


ULUSLARARASI ATLANTİK TON BALIKLARINI KORUMA KOMİSYONU (ICCAT)

 THE INTERNATIONAL COMMISSION FOR THE CONSERVATION OF ATLANTIC TUNAS (ICCAT)

Kuruluş Tarihi          :1966-Rio de Janeiro
Merkez                         :Madrid, İspanya
Genel Sekreter         :Driss Meskii
Resmi Dili                 :İngilizce, Fransızca, İspanyolca

Üyeler                             : 50 Üye - ABD, Japonya, Güney Afrika, Gana, Kanada, Fransa, Brezilya, Fas, Güney Kore, Fildişi Sahili, Angola, Rusya, Gabon, Yeşil Burun Adaları (Cabo Verde), Uruguay, São Tomé ve Príncipe, Venezuela, Ekvator Ginesi, Gine, Birleşik Krallık, Libya, Çin Halk Cumhuriyeti, Avrupa Birliği, Tunus, Panama, Trinidad ve Tobago, Namibya, Barbados, Honduras, Cezayir, Meksika, Vanuatu, İzlanda, Türkiye, Filipinler, Norveç, Nikaragua, Guatemala, Senegal, Belize, Suriye,  Saint Vincent ve Grenadinler, Nijerya, Mısır, Arnavutluk, Sierra Leone, Moritanya, Curaçao, Liberya, El Salvador


Genel Bilgi

Uluslararası Atlantik Orkinosları Koruma Komisyonu, Atlantik Okyanusu ve komşu sularındaki orkinos ve orkinos benzeri türleri korumakla yükümlüdür. ICCAT, Uluslararası Atlantik Orkinosları Koruma Anlaşmasının kabul edilmesiyle, 1966 yılında Rio de Janeiro'da kurulmuştur. Anlaşma, onaylama sürecinin ardından, 1969 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu anlaşmayla, ICCAT'ın, Atlas Okyanusundaki orkinos ve orkinos benzeri balık türleri hakkında çeşitli çalışmalar yürütebilecek ve bu türlerin yönetimini gerçekleştirecek tek balıkçılık örgütü olması sağlanmıştır. ICCAT, orkinos avcılığına yıllık kotalar belirlenmesi, küçük boy balıkların avlanmasına kısıtlamalar getirme ve belirli balıkçılık faaliyetleri için zaman-alan yasakları koyma gibi koruma tedbirlerinden sorumludur.

Atlantik mavi yüzgeçli orkinosu (Thunnus thynnus) Scombridae familyasının en büyük üyesi olup ılık tropikal sulardan, Kuzey Atlantik Okyanusu'nun kutup bölgesine yakın sularına kadar geniş bir alanda dağılım gösterebilmektedir. Beslenme ve yumurtlama amacıyla göç etme ve okyanuslar arası hareket etme eğilimi göstermektedirler. Bu durum, genellikle mavi yüzgeçli orkinosların uluslararası sınırları aşmasıyla sonuçlandığından mavi yüzgeçli orkinosların etkili şekilde yönetimini için uluslararası alanda işbirliği yapmak büyük önem teşkil etmektedir.

Ülkemiz sularında bulunan orkinos türleri: Mavi yüzgeçli orkinos (Thunnus thynnus), Sarı yüzgeçli orkinos (Thunnus albacores), Yazılı orkinos (Euthynnus alleteratus), Albakor ya da beyaz ton balığı (Thunnus alalunga), Bigeye tuna ya da Kocagöz (Thunnus obesus), Çizgili orkinos (Katsuwonus pelamis), Gobene ya da tombik (Auxis rochei)

ICCAT, balıkçılığın stok yoğunluğuna etkilerini belirlemek amacıyla biyometri, ekoloji ve oşinografi çalışmaları yürütmektedir. Komisyonun hedefleri, Üyelerden alınan veriler doğrultusunda balıkçılık istatistikleri yapmak, Üye devletler adına araştırmalar yürütmek, stok değerlendirmesi yapmak, Bilimsel yönetim önerileri geliştirmek, Üyelere balıkçılık yönetim tedbirleriyle ilgili bir sistem oluşturmak, Konu ile ilişkili yayımlar ortaya koymaktır. Komisyon çalışmaları, anlaşma bölgesi içerisindeki balık kaynakları hakkında güncel bilgiler toplamayı ve istatistiksel bilgi analizleri yapmayı kapsamaktadır. Komisyon, orkinos avcılığı sırasında yakalanan yan avlarla ilgili veri toplama görevini de üstlenmiştir.

Akdeniz'de orkinos avcılığı konusunda uygulanan temel ICCAT tavsiye kararlarından bazıları; belirli bir boydan küçük olan balıkların avcılığının yasaklanması, belirli av araçları ile yapılan avcılığın belirli zamanlarda yasaklanması, Akdeniz'de uçak veya helikopterle avcılığa destek verilmemesi yönünde yasaklar ve orkinos yetiştiriciliğine yönelik oluşturulan yönetim planlarından oluşmaktadır.

Ülkemizin ICCAT'a üye olabilmesi için hazırlanan yasa tasarısı 15 Mayıs 2003 tarihinde TBMM'de kabul edilmiş ve 28 Mayıs 2003 tarih ve 25121 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4859 sayılı kanunla yürürlüğe girmiştir.

ICCAT bünyesinde yeniden yapılanma çalışmaları kapsamında, ICCAT Sözleşmesi'nin tadil edilmesi gündeme gelmiş olup bu çerçevede ICCAT Sözleşme Değişikliği Taslak Protokolü taraflara gönderilmiş ve halen tadil süreci devam etmektedir. Ülkemizin ICCAT Sözleşme Değişikliğine ilişkin politikaları Bakanlığımız ile Dışişleri Bakanlığı tarafından gerekli müzakereler yapılarak belirlenmektedir.

Türkiye – ICCAT İlişkileri

ICCAT düzenli olarak üyeler ile oturumlar gerçekleştirmekte ve oturumlarda idari konular ile kota dağılımları görüşülerek tavsiye kararları alınmaktadır. ICCAT sözleşme tadili hususunda çalışmalar sürdürülmektedir.

ICCAT'ın ton balığı avlamada kota düzenlemesi nedeniyle ülkemiz sıkıntılar yaşamaktadır. Örgütün yapısı gereği her ülkenin avlayabileceği yıllık kota miktarı belirlenmekte ve kotalara uyulup uyulmadığı denetlenmektedir. ICCAT'ın kota dağılımında Türkiye açısından bir adaletsizlik bulunmaktadır.

Ülkemiz, orkinos kotalarının objektif kriterler esas alınarak ve matematiksel bir formüle dayanarak hazırlanacak bilimsel bir çalışmayla belirlenmesi gerektiği yönündeki teklifini ve mevcut kotayı artırmaya yönelik çalışmaların örgütlenmesi ve eşgüdümün sağlanmasına yönelik girişimler olması gerektiğini uzun bir müddet yinelemiştir.

Bu durum ICCAT toplantılarında sık sık dile getirilmesine rağmen 2015-2017 yılları için kota belirlenirken ton balığı stoklarında yaşanan iyileşmeye dayalı yapılan artışlarda Türkiye'ye toplam av kotasının % 4,15'i (2015 yılı 657,23 ton, 2016 yılı 785,59 ton, 2017 yılı 943,21 ton) tahsis edilmiştir.  Türkiye, kendisine tahsis edilen kota miktarının farklı bir referans dönem esas alınarak belirlenmesi nedeniyle uzun yıllar boyunca gerçekleştirdiği itirazların olumlu yönde bir değişiklik gerçekleştirmemesi nedeniyle, 2015 yılında, kanuni düzenlemeler doğrultusunda kendi belirlediği ulusal kotasını (selfkota) (%7,73) ilan etmiştir.  Daha sonraki yapılan toplantılarda ICCAT nezdinde yapılan çeşitli görüşmeler sonucunda ülkemiz için istenilen seviyede olmamakla beraber, kota miktarlarında önemli derecede artışlar sağlanmış olup ICCAT tarafından ülkemize tahsis edilen mavi yüzgeçli orkinos avcılık kotası 2018 yılı için 1.414.000 kg, 2019 yılı için 1.880.000 kg, 2020 yılı için 2.305.000 kg olarak belirlenmiştir.


Şekil: ICCAT Yetki Alanı ve Üyeleri 

Resmi web sitesi: https://www.iccat.int


AVRUPA BALIKÇILIK VE SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ ÖRGÜTÜ (EUROFISH)

 INTERNATIONAL ORGANISATION FOR THE DEVELOPMENT OF FISHERIES AND AQUACULTURE IN EUROPE

Kuruluş Tarihi        :2002
Merkez                 :Kopenhag, Danimarka
Genel Sekreter :Mauro Colarossi
Resmi Dili         :İngilizce 
Üyeler                 :13 Üye - Arnavutluk, Hırvatistan, Danimarka, Estonya, İtalya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Norveç, Polonya, Romanya, İspanya ve Türkiye 

Genel Bilgi

EUROFISH, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü tarafından 1970'lerin sonunda oluşturulan bir iletişim ağı olan FISH INFOnetwork'ün bir parçasıdır. Özellikle gelişmekte olan ülkelere balıkçılık sektörüyle ilgili konularda yardımcı olma amacıyla kurulan FISH INFOnetwork, özel sektör ve hükümetlere destek sağlamaktadır.

Avrupa'da Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Uluslararası Örgütü (EUROFISH), Danimarka Hükümeti ve FAO'nun finansal desteği ile 1996 yılında EASTFISH (Doğu Avrupa Ülkeleri İçin Su Ürünleri Pazarlaması ve Bilgi Servisi Projesi) olarak kurulmuş ve alınan bir kararla, 2002 yılından bu yana bütün Avrupa ülkelerini ve ilgili organizasyonları kapsayacak şekilde "Doğu ve Orta Avrupa'da Balıkçılığın Geliştirilmesi için Uluslararası Organizasyon (EUROFISH)" adı altında faaliyet göstermeye başlamıştır.

Bu örgüt adını (Orta ve Doğu Avrupa'da Balı EUROFISH kçılığın Geliştirilmesi Uluslararası Örgütü- EUROFISH) 2018 yılında örgütün yeni adı (Avrupa'da Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Örgütü-) olacak şekilde değiştirerek, faaliyetlerini ve faaliyet alanlarını daha doğru şekilde yansıtmayı hedeflemiştir.

Avrupa Birliği'nin devam eden büyümesi ile birlikte bilgi edinme ve karar alma sürecine katkıda bulunmaya yönelik kuruluşların varlığına duyulan ihtiyaç artış göstermektedir. EUROFISH de balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği sektörüne yönelik kapsamlı bilgiye sahip özel bir bölgesel örgüt olduğu için, AB genişleme sürecine etkili ve hedefine uygun katkılar sağlamaktadır. EUROFISH, üretim artışı sağlamak, sürdürülebilir ve çevre dostu ticareti desteklemek ve yeni iş imkânları oluşturmak amacıyla üye ülkelerin hükümetlerine yardımcı olmaktadır.

EUROFISH'in temel hedefleri; Su ürünleri ile ilgili özel sektör yatırımlarının ve ortaklıkların teşvik edilmesi, projelerin geliştirilmesi, Ticaret ve pazarlama imkânlarının hızlandırılması, Su ürünleri ile ilgili düzenli bilgi akışının sağlanmasıdır.

Türkiye Eurofish İlişkileri

Ülkemizin 1997'den beri katıldığı ve 5 Mart 2002 tarihinde imzalanan EUROFISH üyeliğimizle ilgili Anlaşma Metni, 23 Haziran 2004 tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiştir.

Ülkemiz Eurofish toplantılarına katılım sağlamakta, özel sektöründe bu örgüt ile iletişimine yardımcı olarak Avrupa pazarında su ürünleri ile ilgili pazarlama ve tanıtım faaliyetlerimize destek olmaktadır. EUROFISH örgütü iki ayda bir düzenli yayın olarak Eurofish Magazine dergisini yayınlamaktadır. Bu dergide su ürünlerinin işlenmesi pazarlanması, su ürünleri ekipmanlarına yönelik tanıtımlar çoğunlukla yer aldığından, yayınlarda yer almış olmamızın ülkemizdeki su ürünleri özel sektörünün geldiği noktanın Avrupa pazarında tanınması hususunda Bakanlığımızca verilen desteğin önemi daha iyi anlaşılmaktadır.


Şekil: EUROFISH Yetki Alanı ve Üyeleri 
Resmi web sitesi: https://www.eurofish.dk/


​

AVRUPA İÇ SU BALIKÇILIĞI VE SU ÜRÜNLERİ DANIŞMA KOMİSYONU (EIFAAC)

 EUROPEAN INLAND FİSHERİES AND AQUACULTURE ADVİSORY COMMİSSİON (EIFAAC)

Kuruluş Tarihi         :1957
Merkez                 :Budapeşte, Macaristan
Başkan                 :Petri Heinimaa
Resmi Dili         :İngilizce, Fransızca
Üyeler                 :34 Üye -  Arnavutluk, Avusturya, Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Kıbrıs, Çekya, Danimarka, Estonya, Avrupa Birliği, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İrlanda, İsrail, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, İspanya, İsveç, İsviçre, Türkiye, İngiltere.


Genel Bilgi

1957 yılında FAO Anayasasının VI-1'inci maddesi uyarınca FAO Konseyi tarafından kurulan Komisyon, Avrupa İç Su Ürünleri Danışma Komisyonu (EIFAC) adıyla ilk oturumunu 1960 yılında İrlanda'nın Dublin şehrinde gerçekleştirmiştir.

21-28 Mayıs 2008 tarihleri arasında ülkemizin ev sahipliğinde Antalya'da düzenlenen EIFAC'ın Yirmi Beşinci Oturumunda Türkiye'nin teklifi ve alınan kararla, Avrupa ülkelerine su ürünleri yetiştiriciliğinin önemini ortaya koymak ve EIFAC'ın faaliyetlerini uygun şekilde yansıtmak için, Komisyonun isminin, Avrupa İç Su Balıkçılığı ve Yetiştiriciliği Danışma Komisyonu (EIFAAC) olarak, Hırvatistan'ın Zagreb kentinde düzenlenecek Yirmi Altıncı Oturumda değiştirilmesine karar verildi. Komisyonun Mayıs 2010'da EIFAC'ın yeni Tüzükleri kabul etmesi ve FAO Konseyi'nin 140. Oturumunda 3/140 sayılı Kararı kabul etmesi ile Avrupa İç Su Ürünleri Danışma Komisyonu'nun (EIFAC) adı değiştirilerek, Avrupa İç Su Balıkçılığı ve Su Ürünleri Danışma Komisyonu (EIFAAC) adını aldı.

EIFAAC'ın misyonu, FAO Sorumlu Balıkçılık ve diğer ilgili uluslararası enstrümanlar için FAO Davranış Kuralları'nın amaç ve ilkeleri ile uyumlu, Avrupa iç su balıkçılığı ve su ürünleri yetiştiriciliğinin uzun vadeli sürdürülebilir kalkınması, kullanımı, korunması, restorasyonu ve sorumlu yönetimini teşvik etmektir. EİFAAC, üyeler arasında tavsiye, bilgi ve koordinasyonu sağlamayı, araştırmalar yapılmasını, sürdürülebilir ekonomik, sosyal ve rekreasyonel faaliyetleri desteklemeyi misyonu olarak benimsemektedir.

EIFAAC amaçları; Avrupa iç su balıkçılığı ve su ürünleri kaynaklarının mevcut en iyi bilimsel tavsiye ve ekosistem yaklaşımının uygulanması, ihtiyati yaklaşım ve biyolojik çeşitliliğin korunması ihtiyacına dayanarak sürdürülebilir şekilde geliştirilmesi, kullanılması, korunması, yönetimi, korunması ve restorasyonu;

Avrupa iç su balıkçılığı ve su ürünleri yetiştiriciliği için stratejik meseleleri belirlemek ve ele almak ve Üyelerin talep ettiği şekilde meseleleri hızlı ve hesap verebilir bir şekilde ele almak için gelecekteki politikalar, önlemler ve ilgili eylemler hakkında tavsiye ve önerilerde bulunmak;

Bilimsel, sosyal, ekonomik, yasal ve diğer faktörlere dayalı olarak talep edildiği şekilde iç su ürünleri ve su ürünleri yetiştiriciliği yöneticilerine, karar vericilere tavsiyelerde bulunmak;

Avrupa iç su balıkçılığı ve su ürünleri yetiştiriciliği ile ilgili ortak zorluklar ve fırsatlar hakkındaki bilgilerin harmanlanması, onaylanması ve yaygınlaştırılması için ileriye dönük uluslararası bir platform olarak hizmet vermeyi amaç edinmektedir.

EIFAAC iç su balıkçılığı alanında bilimsel, sosyal, ekonomik, yasal, istatistiksel ve diğer bilgiler ile su ekosistemlerini koruma ve koruma ihtiyacını dikkate alarak karar vericilere önerilerde bulunur.

EIFAAC yapı olarak bir Yönetim Komitesi ve onun altında bulunan bir Teknik ve Bilim Komitesinden oluşmaktadır.

EIFAAC'ın resmi dili İngilizce ve Fransızcadır.

Türkiye Eifaac İlişkileri

EIFAAC her yıl üyeleriyle düzenli olarak oturumlar gerçekleştirmekte ve oturumlarda idari konular ile Avrupa iç su balıkçılığının gelişimi, sorunlara bilimsel yaklaşımlar, diğer bölgesel balıkçılık örgütlerinin değerlendirilmesi, tatlı su balıkçılığı sektörü ile ilgili araştırma programları, projeler, çalıştaylar görüşülmektedir. EIFAAC'ın 30. Oturumu 11-13 Eylül 2019 tarihlerinde Dresden'de gerçekleştirilmiştir. Oturumun sonunda katılımcılar, EIFAAC 2020-2024 Stratejisi ve Komisyonun 2020-2021 dönemleri arası çalışma planı, EIFAAC hedeflerine ve beklenen sonuçlara ulaşmak için yeni projeler geliştirilmesi, BM'nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine katkıda bulunulması konularında görüş birliğine varmışlardır. Bakanlığımızca toplantılara katılım sağlanarak ülkemizin görüşleri dile getirilmekte ve faaliyetlere katkı sağlanmaktadır.


Şekil: EIFAAC Yetki Alanı ve Üyeleri 

Resmi web sitesi: http://www.fao.org/fishery/rfb/eifaac/en