Hastalık, zararlı ve yabancı otların neden olduğu ürün kayıplarının önlenmesinde tarım ilaçları çok önemli bir yere sahiptir. Ancak kimyasal mücadelede kullanılan ilaçların insan sağlığı, çevre ve doğal dengeyi olumsuz yönde etkilemesi ve artan üretim maliyetleri nedeniyle hassas, dikkatli ve en az ilaç kaybına neden olacak şekilde uygulanması gerekmektedir.
İşte bu şartların oluşturulması ve tarımsal ilaçlamanın hedefine ulaşabilmesi için, tarımsal savaş alet ve ekipmanlarının TEKNİK ÖZELLİKLERİNİN bilinmesi gerekmektedir.
Tarımsal savaş araçları, tarım alet ve makinaları arasında farklı malzeme gruplarından birçok elemanı bünyesinde barındıran makinalardır.
Bunun yanında gerek yaptıkları işin hassaslığı, gerekse günümüzde ağırlığını iyice hissettiren çevre bilinci nedeniyle üzerinde önemle durulması gereken makinaların başında gelmektedir.
Sıvı haldeki ilaçların damlalar şeklinde iletilmesi işlemine pülverizasyon; bu işlemi gerçekleştiren mücadele makinalarına da pülverizatör denilmektedir.
Pülverizasyonda ilk koşul, sıvının basınçlandırılmasıdır.
Sıvı, kazandığı bu basınç enerjisi ile hareket etmekte ve püskürtme memelerine ulaşmaktadır.
Püskürtme memesinden belirli bir kinetik enerji ile çıkan sıvı karşılaştığı havanın direnci nedeniyle ince zerrecikler (damlalar) şeklinde parçalanmaktadır.
PÜLVERİZATÖRLERDE ARANAN ÖZELLİKLER
- İlaçlama süresince pülverizasyon, homojen olmalı ve ayarlanan konumunu korumalıdır
-İlaçlama süresince debi ve basınç dalgalanması olmamalıdır.
-Püskürtme düzenleri kolayca ayarlanabilmelidir.
-Kullanım anında veya doldurma, boşaltma sırasında sızdırma ve damlatma olmamalıdır.
-Aletin karıştırıcısı, fonksiyonlarını yerine getirebilmelidir.
-Aletin temizliği kolayca yapılabilmelidir.
-Sistemde oluşan fazla debi, depoya kolayca geri gönderilebilmelidir.
-Depo seviye göstergeleri görünür yerde olmalıdır.
-Aletin gerekli organlarında süzgeçler olmalıdır.
-Büyük kapasiteli depolarda depo doldurucusu bulunmalıdır.
-Alet ve pompa üzerinde tanıtıcı teknik bilgiler, imal yılı, seri no, ruhsat tarihi ve firma bilgileri yer almalıdır.
-1000 Litre ve üzerinde depo kapasitesine sahip pülverizatörlerde dalgakıran bulunmalıdır.
-Pülverizatörlerin bakım-kullanım kitabı olmalıdır.
-Makine üzerinde gerekli hassasiyete sahip gliserin banyolu tip manometre olmalıdır.
-Tabanca ve meme plaketleri ve gövdeleri üzerinde imalatçı firmaya ait tanıtıcı yazılar ve delik çaplarına ait bilgiler olmalıdır.
-Pülverizatör ve memelerde kullanılan süzgeçlerin süzme emsali ve cm2’deki delik sayıları standartlara uygun olmalıdır.
Pülverizatörler, ülkemizde yasal olarak izlenen ve denetlenen tek tarım aracı durumundadır. Ancak yasayla belirtilen bu izleme süreci ne kadar ciddi boyutta yapılırsa yapılsın, işin kalitesi ve özellikleri birim alana atılan ilaç miktarı, makinayı kullanan çiftçinin bilgi ve deneyimine, makinanın bu işlevini yerine getiren makina elemanının kalitesine bağlıdır.
PÜLVERİZASYON KARAKTERİSTİKLERİ
İlaçlama uygulamalarında biyolojik etkinliğinin başarısı pülverizasyon karakteristiklerinin bilinmesine bağlıdır.
Bunlar;
İlaç normu, meme verdisi, damla çapı, damla sıklığı, ilaç dağılım düzgünlüğü ve huzme açısıdır.
PÜLVERİZATÖRÜ OLUŞTURAN TEMEL PARÇALAR;
Pompa
Pülverizatör üzerindeki pompa, traktör kuyruk mili veya diğer bir güç kaynağından aldığı mekanik enerjiyi basınç enerjisi şeklinde sulandırılmış ilaca iletmektedir. Sıvı, kazandığı bu basınç enerjisi ile boru hatlarında hareket etmekte ve basınç enerjisinin memede kinetik enerjiye dönüşümü ile damlalar şeklinde parçalanmakta , kinetik enerji taşıyan damlalar ise hedefe ulaşabilmektedir. Pompanın bir diğer görevi de, basınçlandırılan bir kısım sıvıyı depoya geri yollayarak depo içindeki ilacın karıştırılması ile konsantrasyonun sabit tutulmasını sağlamaktır. Ayrıca bir hidro enjektör yardımıyla, depo doldurma işini de sağlamaktadır.
Memeler
Memeler pülverizatörün en ucuz parçalarından biri olmalarına karşın hastalık, zararlı ve yabancı otlarla mücadelede istenilen kontrolün sağlanmasında oldukça ÖNEMLİ bir yere sahiptirler. Belirli kullanım saatlerinden sonra çeşitli faktörlerin etkisiyle memelerde meydana gelen AŞINMALAR, memelerin pülverizasyon karakteristiklerini etkilemekte ve buna bağlı olarak püskürtülen ilacın biyolojik etkinliği değişmektedir. Pülverizatörün başarısında en önemli göreve sahip olan memeler, kontrol ve bakım açısından en çok ihmal edilen parçalardan birisidir. Bazı imalatçılar memelerin aşınma nedeniyle ilk verdiden % 10’LUK BİR VERDİ ARTIŞINA ulaşıldığı zaman, yenisiyle değiştirilmesini tavsiye etmektedir. Aşınma hem sıvı ilacın etkisiyle, hem de ilaç içindeki ıslanabilir toz formülasyonları veya çoğunlukla yabancı maddelerin mekanik aşındırma etkisiyle oluşmaktadır. Püskürtme memelerinin aşınması sonucunda meme verdisinde önemli oranda artış olmakta, böylece aşırı kimyasal uygulama nedeniyle ilaçlama MALİYETİ artmakta ve çevre kirliliğine neden olmaktadır.
Memelerin kullanım süresi ile verdi değişimi arasındaki ilişkinin kullanıcı tarafından bilinmesinin ilaçlama maliyeti ve çevre kirliliği açısından büyük önemi vardır.
Manometre ve Basınç Regulatörü
Pülverizatör memeleri uygun basınçta çalıştırılmamaktadır. Çoğu zaman çiftçinin elindeki pülverizatörlerde basınç göstergesi (manometre) bulunmamakta, olsa da göstergeleri bozuk veya çiftçi tarafından kullanılmamaktadır. Basınç ; ilaç normunu, verdiyi, damla çapını , hüzme açısını, ilaç dağılım düzgünlüğünü etkilediğinden kontrolsüz ilaçlama yapılmaktadır.
Depo
Karıştırıcı
İletim boruları
Süzgeçler
ÖNERİLER
- RUHSATSIZ ilaçlama makinaları ve ekipmanları kesinlikle satılmamalı kullanılmamalı, bu konuda bayiler/kullanıcılar bilinçlendirilmelidir.
- Pülverizatör püskürtme grubu (bum) üzerindeki bütün memeler aynı tip, aynı delik çapında ve memeler arası mesafenin eşit olması kontrol edilmelidir.
- Basınç göstergesi (manometre), regülatör, karıştırıcı v.b temel organlarına sahip olmayan ilaçlama makineleri ile kesinlikle ilaçlama yapılmamalıdır.
- Pülverizatör/Meme İmalatçıları kesinlikle deney raporuna uygun imalat yapmalı herhangi bir değişiklik yapmaları durumunda bunu ilgili yerlere bildirmeli, satış esnasında farklı delik çaplarına sahip meme plaketlerini de mutlaka vermelidir.
- Seramik gibi aşınmaya karşı dirençli malzemeden yapılmış memeler kullanılmalı, özellikle pirinç gibi aşınma direnci çok zayıf olan malzemeden yapılmış memeler kullanılmamalıdır.
- İlaç formülasyonu içinde meme aşınmasına neden olabilen partiküllerin etkin bir şekilde filtrasyonu için pülverizatörlerde ilacın akış hattı boyunca belirli yerlerde (depo çıkışı, depo doldurma ağzı, enjektör ve memede) ve uygun özelliklerde filtre bulunmalıdır.
- Yüksek basınçlı ilaçlama uygulamalarında (bağ-bahçe gibi 15-30 bar basınçla yapılan ilaçlamalarda) ve aşındırma özelliği fazla olan ıslanabilir toz formülasyonlu ilaçlarda meme aşınması daha hızlı olduğundan, aşınma dayanımı en yüksek olan seramik, alumax, kemetal ve paslanmaz çelik gibi malzemelerden yapılmış memeler kullanılmalı ve verdi kontrolleri daha sık periyotlarla yapılmalıdır.
KALİBRASYON (AYARLAMA)
İlaçlama neticesinde hastalık ve zararlılara karşı iyi bir sonuç alabilmek için hedefe istenilen dozajda ilacı göndermek gerekir. Bu yüzden ilaçlama öncesi yapılan ayarlar çok önemlidir. Kalibrasyon yaparken kullanılan önemli değişkenler ;
İlaç normu(L/ha)
Meme debisi (L/min)
Çalışma basıncı(bar)
İlerleme hızı (km/saat)
Alan İlaçlaması İçin Hesaplama Yöntemleri
Püskürtme genişliği kuru bir yüzeyde kontrol edilir. Bu genişlik ıslatılan bant genişliğini verir. Uygulama esnasında meme daima aynı yükseklikte olmalıdır.
100 m2 (1/100 ha) alan için gerekli mesafe hesaplanır. Bu mesafe ölçülür ve işaretlenir.
Ölçülen mesafenin ne kadar zamanda ilaçlandığı bulunur ve işlem birkaç kez tekrar edilir.
Ölçülen mesafeyi ilaçlamak için geçen zaman kadar alet çalıştırılıp meme debisi bulunur. (Püskürtme denemenin yapıldığı hızda olacak).
Ölçülen meme debisi 100’le çarpılarak l/ha olarak birim alana uygulanacak ilaç normu bulunur.
Toplam Debi (L/min) = İlaç normu (L/ha) x İş genişliği (m) x İlerleme hızı (km/h) / 600
Depo için gerekli ilaç miktarı;
İlaç(L) = İlaç dozu (g/da) x Depo kapasitesi (l) / Su miktarı (litre/da)
